Σουμελά

Η σημαντικότερη μονή του Πόντου, κέντρο του Ποντιακού Ελληνισμού. Σύμφωνα με την παράδοση, ιδρύθηκε το 386 από τους μοναχούς Βαρνάβα και Σωφρόνιο στο χώρο, όπου βρέθηκε η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, ζωγραφισμένη από το χέρι του ευαγγελιστή Λουκά. Χτισμένη σε γιγαντιαίο βράχο της δασωμένης κοιλάδας του όρους Μελά, η μονή της Παναγίας Σουμελά παρέμεινε μέσα στους αιώνες κέντρο του χριστιανισμού και της καλλιέργειας των γραμμάτων.

Πνευματικό κέντρο της πλουσιότατης περιοχής της Χαλδίας, η Παναγία Σουμελά διατήρησε την ακτινοβολία της στη διάρκεια της μακραίωνης ιστορίας της. Οι αυτοκράτορες της Τραπεζούντας την προίκισαν με πλούσια δώρα και φρόντισαν για την ανακαίνιση και την οχύρωσή της…Στην πλουσιότατη βιβλιοθήκη της φυλάσσονταν βυζαντινά χρυσόβουλα, οθωμανικά φιρμάνια και απονομές προνομίων και πατριαρχικά σιγίλια, ενώ δέχτηκε και πλούσια δώρα από ηγεμόνες της Μολδαβίας και Βλαχίας. Η μονή καταστράφηκε το 1923.
Το 1953 επανιδρύθηκε από τους ξεριζωμένους Πόντιους το νέο μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά, στους πρόποδες του Βερμίου, κοντά στην Καστανιά της Βέροιας, που συνεχίζει ως σήμερα της δράση του…